سبک های نقاشی

پیشگفتار

نقاشی به عنوان یک هنر شاهد پیشرفت های بسیاری بوده است و سبک های نقاشی پرتعداد زاده ی این پیشرفت ها و تحولات است. به عنوان یک علاقمند نقاشی، هنرجو یا فردی که به صورت حرفه ای در این حوزه فعالیت می کند، مانند هر حوزه دیگر فعالیت انسانی، باید اطلاعات کاملی از انواع و اقسام سبک های نقاشی داشته باشد.

در این قسمت قصد داریم شما را با سبک های نقاشی تخصصی آشنا سازیم .

دسته بندی سبک های نقاشی

بر اساس فاکتورهای تجربی و آکادمیک، به طور کلی سبک های نقاشی به دسته بندی های زیر تقسیم می شوند:

• سبک رئالیسم
• امپرسیونیسم
• نئوامپرسیونیسم
• پُست‌امپرسیونیسم
• اکسپرسیونیسم
• اکپرسیونیسم انتزاعی
• کوبیسم (حجم گری)
• فوتوریسم
• ورتیسیسم
• رُمانتیسم
• پرسیژنیسم
• مینیمالیسم
• سوررئالیسم
• گرافیتی
• آپ آرت
• باربیزون
• فتورئالیسم
• تونالیسم
• باروک

سبک رئالیسم 

اگر بخواهیم از طریق ریشه یابی واژه بررسی کنیم باید بگوییم رئال در زبان انگلیسی به معنای حقیقی یا واقعی است اما در هنر این سبک به معنای واقع گرایی یا حقیقت گرایی است، حتما با برخی از نقاشی ها مواجه شدید که کاملا شباهت بی نظیری با واقعیت دارد

اگر نقاشی قصد ترسیم یک شئ به خصوص را دارد باید تمام زشتی ها و زیبایی های آن را به طور کامل در نقاشی خود ترسیم کند درواقع موظف است حقیقت کامل را ترسیم نماید. اگر بخواهیم این سبک نقاشی را با سایر سبک ها مقایسه کنیم باید بگوییم سبک رئال کاملا نقطه مقابل سبک رمانتیک است زیرا همانقدر که در سبک رئال نقاش موظف به نشان دادن واقعیت است در سبک رمانتیک نقاش بدون هیچ محدودیتی باید از قوه خیال خود استفاده کند.

نقاشان در سبک نقاشی رئال موظف هستند کاملا صادقانه بدون هیچ کم و کاستی جسم ، چهره ، طبیعت ، حیوان و… را همانطور که هست ترسیم نمایند شاید برای خیلی ها این سوال مطرح شود مگر هنر مرز و قانون دارد، این موضوع درست است که هنر هیچ حد و مرزی ندارد و هنرمند موظف نیست از هیچ قاعده و قانونی پیروی کند اما وقتی پای سبک در میان باشد باید بدانید که شما موظف به رعایت یک سری قواعد به خصوص هستید.

امپرسیونیسم

این سبک نیز از لحاظ واژه و لغت به معنای دریافتگری است ، در نیمه دوم قرن 19 بود که این سبک نقاشی توسط آزاد اندیشان فلسفی روی کار آمد و کم کم در جهان گسترش یافت .

در این سبک به خصوص هنرمند سعی دارد صحنه های زود گذر را با تکنیک های خاص ترسیم کند که دقیقا برداشت هنرمند از آن صحنه می باشد.

پست امپرسیونیسم

این سبک به خصوص نیز به نوعی مجموعه ای از سایر سبک ها است که در راستای امپرسیونیسم گام برمیدارد، این اصطلاح را راجر فرای که یک نقاش و منتقد بریتانیایی است برای نخستین بار به کار برد و از همان موقع تا کنون این عبارت و این سبک بر سر زبان ها افتاد.

نئوامپرسیونیسم

این سبک نقاشی به نوعی جنبش در فرانسه بود که به نوعی نو دریافت نگری است که شاید بتوان ادامه دهنده ی راه امپرسیونیسم نیز نامیدش البته گاها از این سبک به عنوان واکنشی برای سبک قبل نیز یاد می شود.

این سبک دقیقا مطابق با امپرسیونیسم است اما با این تفاوت که در آن هنرمند سعی دارد نقاشی خود را بر مبانی علمی استوار سازد.

اکسپرسیونیسم

سبک اکسپرسیونیسم یکی از سبک های هنری است که در نقاشی های مختلفی مشاهده میشود و به نوعی هیجان نمایی است، با رونمایی این سبک به خصوص نوعی مقابله با سبک های رئالیسم و امپرسیونیسم صورت گرفت، شروع این سبک هنری به خصوص از آلمان آغاز شد و رفته رفته در تمام جهان شناخته شد. هرچقدر در سبک رئال سعی بر نشان دادن واقعیت وجود دارد در این سبک تکنیک های به خصوصی برای جلوگیری از بروز واقعیت ها دیده میشود.

کوبیسم

کوبیسم یکی از سبک‌های مطرح نقاشی در صدسال اخیر است. در این سبک موضوعات نقاشی در قالب اشکال هندسی شکسته و نامشخص ترسیم می‌شوند و اغلب عمق چندانی ندارند.

سبک نقاشی کوبیسم از زمان پیدایش خود در بیش از ۱۰۰ سال پیش، همواره به‌عنوان یکی از مشهورترین و شگفت‌انگیزترین مکاتب هنری تلقی شده است. کوبیسم ارتباط تنگاتنگی با هنرمندان برجسته‌ای چون پابلو پیکاسو دارد. فردی که با نگاه متفاوت خود به موضوعات روزمره، در برابر تاریخ هنر ایستاد.

کوبیسم که در آن اشکال شکسته و ترکیبات درهم‌وبرهم دیده می‌شود، تصاویر تلویحی و تمثیلی یافت شده در دیگر ژانرهای هنر را کنار گذاشته و به‌سوی انتزاع مطلق گام برمی‌دارد. این جنبه، همراه با تکامل منحصربه‌فرد و تأثیر پایدار آن، کوبیسم را به یکی از شناخته‌شده‌ترین اشکال هنر در قرن بیستم تبدیل کرده است.

فوتوریسم

درباره سبک فوتوریسم جمله‌ایی معروف از پیشگامان این سبک با محتوای: « ما تاکید می کنیم که زیبایی جهان توسط زیبایی جدیدی به نام سرعت ، غنای فزون تری یافته است » وجود دارد.

مهمترین جنبش پیشرو ایتالیایی ( آوانگارد ) قرن بیستم، فوتوریسم است که در آن به مدرنیسم و تکنولوژی بها داده می شد. پیروان این سبک بر این باور بودند که گونه فرهنگی سنتی و قدیمی را از بین برده و زیبایی زندگی مدرن، ماشین آلات، سرعت و تغییر و خشونت را در آثارشان منعکس کنند. بسیاری از هنرمندان آن نهضت مضامین خود را به صورت نقاشی و مجسمه توصیف می کردند و تنها دسته معدودی از آن در معماری استفاده کردند.

رمانتیسم

نام جنبش هنری است که در اواخر سده ی هجده و اوایل سده ی نوزدهم میلادی شکل گرفت. و در معنای عام، به دوره هایی اطلاق می شود که کیفیتهای عاطفی و تخیلی در هنر و زندگی مورد تاکید قرار می گیرند. دوره ی اوج این جنبش بین سالهای ۱۷۹۰تا ۱۸۴۰ بود و در اصل انگلستان، زادگاه این شیوه بود. مضمون های شاخص هنر رمانتیک عبارت بودند از : عشق به منظره های بکر طبیعی و امور رمز آمیز غریب در هر هیئت و ظاهری، غم غربت درباره ی دوران گذشته، اشتیاق پرشور به نیروهای لگام گسیخته، تمایل شدید به آزادی و… ( واژه ی رمانتیک در لغت به معنای خیالی، افسانه وار و واهی است)
در همین معنا رمانتیسم چون یک روش هنریِ متضاد با کلاسیسیسم و رئالیسم دانسته می شود. رمانتی سیسم اصطلاحی است که در تاریخ هنرهای نوین نمی توان آن را کنار گذاشت، این اصطلاح را اواخر قرن هجدهم، ابتدا منتقدین آلمانی برای تفکیک خصوصیات هنری “مدرن” از خصوصیات “ کلاسیک” به کار بردند. رمانتی سیسم به قدری جلوه ها و نمودهای متنوعی دارد که ذکر یک توصیف واحد برای آن غیر ممکن است. اما موضوع اصلی آن اعتقاد به ارزش تجربه ی شخصی و فردی است، در واقع رمانتیسم واکنشی بود در مقابل خردگرایی عصر روشنگری و نظم سبک کلاسیک. واژه ی رمانتیک از واژه ی فرانسوی ” رُمانس” – به معنای داستان تخیلی قرون وسطایی که به زبانهای لاتینی نوشته می شد – مشتق شده است. و در اصطلاح تاریخ هنر و نقد هنری به کاربرد صور به صورت غیر صحیح، نااستوار، غیر منطقی، شخصی و بیانگر در هر اثر هنری اشاره دارد( در نقطه ی مقابلِ گرایش به صور صریح، استوار، منطقی، غیر شخصی، و دارای تناسب آثار کلاسیک).
هنر رمانتیک از اصول و قواعد معین زیبایی صوری پیروی نمی کند، ولی همچون هنر کلاسیک گرا، بیشتر به مفاهیم آرمانی می پردازد تاامور واقعی.

مینیمالیسم 

مینی مالیسم یا کمینه گرایی، مکتب هنری است که اساس آثار و بیان خود را بر پایه سادگی بیان و روش‌های ساده و خالی از پیچیدگی معمول فلسفی و یا شبه فلسفی بنیان گذاشته‌است.

مینی مالیستها معتقدند با حذف حضور فریبنده ترکیب بندی و استفاده از موارد ساده و اغلب صنعتی که به شکلی هندسی و بسیار ساده شده قرار گرفته باشند،می توان به کیفیت نـاب رنگ، فرم،فضا و ماده دست یافت.

نقاشان مینیمال بیش از اینکه به احساسات شخصی و بیان آنها علاقه مند باشند، نگاهشان به یک روش منطقی و مفاهیم فیزیک عمومی مانند تصاعدهای ریاضی و جاذبه بود. مینیمالیست ها از خط های راست بسیار استفاده جستند، و استفاده از هنرشان را برای محصولات تجاری ممنوع کردند. این نقاشان سعی بر استفاده حداقلی از رنگ ، وبه کار بردن رنگ های خالص و اصلی در نقاشی های خود .

مینیمالیسم در نقاشی با کازیمیر مالویچ “kazimir Malevich” آغاز شد. وی سبک مینیمالیسم را با آثار ساده و هندسی خودنظیر مربع سیاه “ Black Square ” 1913 و سفید روی سفید “ White on White ” 1918 برای دیگران تشریح کرد.

مارک روتکو ” Mark Rothko ” از صاحب نظران این سبک در نقاشی می گوید:

“من یک نقاش آبستره ” Abstract ” نیستم و علاقه ای به ارتباط میان رنگ ها و شکل ها ندارم. تنها چیزی که برای من مهم است بیان احساسات ساده و اولیه انسان در رابطه با سرنوشت، بدبختی، شادی و… است؛ نقاشی باید معجزه آسا باشد.”

سورئالیسم

هنرمندان سورئالیست از ضمیر ناخودآگاه به مثابه ابزاری برای گشودن تخیل قفل شده بشر استفاده کردند. ایشان نه تنها بر خلاف جهت عقل گرایی و واقع بینی حرکت کردند، بلکه عقل گرایی را موجب سرکوب تخیل گرایی می دانستند. همینطور ایشان اعتقاد داشتند که روان انسان دارای توانایی نشان دادن تناقض های همه روزه زندگیست. تاکید آنها بر این بود که قدرت تخیل فرد، آنها را در جرگه باورهای رومانستیم قرار می داد،
با این اختلاف که این تناقضات آشکار در ذهن و روح اتفاق نیفتد و تجسم آن در زندگی روزمره دیده شود. آنها همینطور علاقه خاصی به هنر بدری داشتند.

آندره برتون سبک سورئالیسم را حالت خودکار روانی تعریف کرد؛
که توسط آن شخص می تواند حالات درونی خود را به صورت شفاهی، به صورت کلمات و یا هر حالت دیگری ابراز کند. آنچه که وی توضیح می دهد این است که هنرمند از حیطه عقل گرایی و استدلال عبور کرده و دسترسی به ناخودآگاه پیدا می کند. به طور کلی هدف در سورئالیسم آزاد سازی فکر و زبان و ذهن بوده است.

نتیجه گیری

در این نوشتار سعی بر معرفی مختصر سبک های مختلف نقاشی داشتیم. سبک های مطرح شده معروف ترین سبک ها در سطح دنیا هستند که توسط هنردوستان نقاشی پیگیری و اجرا می شود.